İŞLETİM SİSTEMLERİ

İŞLETİM SİSTEMİ TÜRLERİ

1. ANAÇATI (MAİNFRAME) İŞLETİM SİSTEMLERİ

Mainframe bilgisayarlar oda büyüklüğünde bilgisayarlardır.Sunucu deyince geçmiş dönemlerde akla ilk gelen mainframelerdir ve büyük data merkezlerinde hala bulunmaktadırlar. Bu bilgisayarlar, kişisel bilgisayarlardan giriş / çıkış kapasiteleri bakımından ayırt edilirler. Bir mainframe bilgisayar 1000 disk ya da binlerce gigabyte veriye sahip olabilir, ancak bir kişisel bilgisayarın bunlara sahip olması çok rastlanılan bir durum değildir.

Mainframe bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemleri aynı anda birden çok işi yapmak için bir hayli yavaştır. Onlar tipik olarak üç farklı iş sunarlar: küme, işlem yapma ve zaman paylaşımı. Bir küme sistemi halihazırda etkin bir kullanıcı olmadan rutin işlemleri yapar. Bir sigorta şirketinde oluşan istekler veya bir mağazalar zincirinin satış raporları küme modunda yapılır. İşlem yapma sistemleri küçük istekleri büyük numaraları kullanarak sağlarlar ; örneğin bir bankada  ya da uçak rezervasyonlarındaki kontrol işlemlerinde. Her bir iş küçük ünitelere ayrılmıştır ; fakat sistem saniyede yüzlerce ya da binlercesini tutmalıdır. Eş zamanlı sistemler büyük veritabanlarındaki sorgu işlemleri gibi, aynı anda bilgisayarda çok sayıda uzaktaki kullanıcıya çalışmaları için izin verir. Mainframe işletim sistemlerine örnek olarak OS/390 ve OS/360 verilebilir.

    Ancak mainframeler bu kadar esnekliğin ve özelliğin yanında çok yüksek maliyet getiriyordu.Özellikle küçük ve orta ölçekli şirketler için uygulaması ve kullanılması zor mainframeler yerine,mini bilgisayar olarak adlandırılan, aslında masaüstü farkı olmayan bilgisayarlara mainframe in yapabildiği bazı özellikler kazandırarak ‘’sunucu’’ görevi yapmaya başladı.

2. SUNUCU (SERVER) İŞLETİM SİSTEMLERİ

Bir diğer işletim sistemleri türü server işletim sistemleridir. Bu sistemler, çok büyük kişisel bilgisayarlarda, iş istasyonlarında veya hatta mainframe bilgisayarlardaki serverlarda çalışırlar. Bu sistem aynı anda çok sayıda kullanıcının ağa bağlanmasına ve kullanıcıların donanım ve yazılım kaynaklarını paylaşmasına izin vererek onlara yardım eder. Serverlar, yazıcı servisleri, dosya servisleri veya Web servislerini sağlayabilir. Internet sağlayıcıları onların müşterilerinin kullanabilmesi için birçok server makinesinde çalışır ve Web siteleri Web sayfalarını saklamak ve gelen talepleri tutmak için serverları kullanırlar. Tipik server işletim sistemleri UNIX ve Windows 2000’dir.

3. CLIENT (ISTEMCI) İŞLETİM SİSTEMLERİ

Bu işletim sistemlerinde amaçlanan, kullanıcı dostu bir arayüz sağlanarak, kullanıcıların işlemlerini yapmalarını sağlamaktır. İstemci işletim sistemleridir, üzerlerinde gelişmiş ağ servisleri bulunmaz. Genellikle ağ üzerinde 10 kullanıcıdan daha fazla kullanıcıya servis sağlayamazlar. Bu işletim sistemlerine Windows XP – Vista , MacOS veya Linux örnek olarak verilebilir.

4.GERÇEK ZAMANLI İŞLETİM SİSTEMLERİ

İşletim sistemlerinin bir diğer çeşidi gerçek  zamanlı işletim sistemleridir. Bu sistemler,  çok önemli bir zaman parametresine sahip olarak nitelendirilir. Örneğin endüstriyel kontrol sistemlerinde , gerçek –  zamanlı bilgisayarlar üretim işlemleri hakkındaki bilgileri toplar ve o bilgileri fabrikadaki kontrol makinelerinde kullanırlar. Sıkça çok önemli olan son üretim tarihiyle ilgili karşılaştırmaları yapmalıdır.

Örneğin eğer bir araba fabrikadan çıkarılacaksa, zamanın belli bir anında belirli hareketleri yapabilmelidir. Eğer kaynak yapan robot çok erken ya da çok geç kalırsa bu bir felaket olacaktır. Yapılan faaliyet tümüyle zamanın belirli bir aşamasında meydana geliyorsa biz buna hard gerçek zamanlı sistem diyoruz.

Diğer bir gerçek zamanlı sistem ise arada sırada hataların yapılabildiği soft gerçek zamanlı sistemlerdir. Digital ses veya multimedya sistemleri bu kategoriye girerler. VxWorks ve QNX bilinen gerçek zamanlı işletim sistemlerindendir.

5.GÖMÜLÜ İŞLETİM SİSTEMLERİ

Gömülü işletim sistemleri gerçek zamanlı işletim sistemlerinin bazı özelliklerini taşımalarına rağmen boyut ve bellek sınırlamaları ile farklı özellikler taşırlar. Bu işletim sistemleri avuç içi bilgisayar, elektronik not defteri gibi cihazlarda kullanıldıkları gibi, bulanık mantık ile çalışan elektronik ev aletlerinde de kullanılırlar. Bunlara söylenebilecek en iyi örnekler Symbian OS, Windows Mobile’dır.

6.SMART CARD İŞLETİM SİSTEMLERİ

Bu işletim sistemleri kartvizit büyüklüğünde olan kartlar üzerinde bulunan bir chip içerisinde çalışırlar. Bu sistemlerin bazıları tek fonksiyonlu bazıları da birçok fonksiyona sahip olabilirler. Elektronik ödeme sistemleri, kredi kartı chipleri, sim kartlar bunların en yaygın örnekleridir. Bazı akıllı kartlar içerisinde JVM ( Java Sanal Makinesi)’ne ait bir yorumlayıcı bulunur. Basit Java yazılımlarını kendi içerilerinde yorumlayabilirler.